W biurach projektowych, a niekiedy także już na działkach można spotkać budynki o dość nietypowej bryle jak na polskie tradycje. To proste w formie, niewielkie budynki o dwuspadowym dachu i najczęściej dużych przeszkleniach. Takie właśnie cechy mają budynki pasywne.
Zrównoważony rozwój to hasło, które słyszy się coraz częściej w różnych kontekstach. W skrócie chodzi o to, by w swojej działalności człowiek zaczął myśleć o środowisku, w którym przebywa. Przyroda została tak zdewastowana, że zmiany klimatyczne dają się nam we znaki. Nie możemy już tylko eksploatować świata natury, ale musimy zacząć o niego dbać, a pierwszym zadaniem jest ograniczenie szkodliwej działalności. W tym duchu powstały energooszczędne rozwiązania, czego przykładem jest budownictwo pasywne.
Minimalizowanie strat
Główną zasadą budownictwa pasywnego jest ograniczanie strat ciepła poprzez stosowanie specjalnych materiałów budowlanych, konstrukcji i nowoczesnych rozwiązań. Domy budowane w najwyższym standardzie NF 15 muszą spełniać szereg kryteriów, które kwalifikują je do tej grupy. Jest to ważne, ponieważ na domy pasywne można otrzymać dotacje do kredytu inwestycyjnego z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jednym z ważniejszych warunków jest dopuszczalna wartość współczynnika przenikania ciepła dla ścian, która w tej technologii wynosi poniżej 0,12 W/m2•K.
O jeden mostek za daleko
Ważną cechą budownictwa pasywnego jest eliminowanie tzw. mostków cieplnych. Są to te miejsce, w których dochodzi do nadmiernej ucieczki ciepła na zewnątrz na skutek przerwania warstwy izolacji termicznej. Takie zjawisko występuje w narożach budynku, w okolicach stropów i wieńca, a także przy oknach, drzwiach i balkonach. Stąd biorą się tak charakterystyczne – minimalistyczne projekty domów. Im mniej załamań konstrukcji, tym mniej mostków cieplnych. W domach pasywnych stosuje się taką konstrukcję, która ogranicza starty ciepła. Ściany wcale nie są grubsze, ale w 80 proc. składają się z warstwy izolacji cieplnej. Zazwyczaj powstają domy szkieletowe, w których pomiędzy belki nośne umieszcza się materiał izolacyjny, a następnie ściany obija się płytami OSB lub cegłami klinkierowymi. Zawyżone współczynniki przenikania ciepła dotyczą także okien, drzwi i izolacji dachu.
Naturalna energia
Domy pasywne są tak konstruowane, by jak najlepiej wykorzystywać naturalne źródła energii. Dlatego też od strony południowej projektuje się duże przeszklenia, by maksymalizować zyski cieplne z promieniowania słonecznego. Ważnym wyposażeniem takich budynków są systemy wymiany ciepła stosowane przy wentylacji. Takim urządzeniem są rekuperatory ogrzewające zasysane powietrze energią pochodzącą z powietrza oddawanego na zewnątrz.
Domy pasywne muszą spełniać wyśrubowane standardy energooszczędności, które muszą być spełnione także w codziennym użytkowaniu. Jednak w dłuższej perspektywie czasu jest to opłacalna inwestycja.