Dom w stylu dworkowym to odważne przedsięwzięcie. Aby nie wydawał się śmieszna czy wręcz karykaturalną próbą odtworzenia scenografii Pana Tadeusza, musi być przede wszystkim oryginalne i wyważony. Niestety, to najczęściej dumne kolumny na ganku, schody nierzadko zdobione posągami lwów oraz fatalne wykończenie straszą dziś dzielnice podmiejskie oraz wsie. A przecież tradycje w tej architekturze mamy znakomite!
Polskie dwory budowane przez szlachtę swoją historię rozpoczęły w XVI wieku. Budowany dla bogatych ziemian poza miastami stał się szybko symbolem polskości – prawdziwą perłą architektury I Rzeczpospolitej. Zmieniały się style, materiały, nie zmieniał się jednak ładunek sentymentalny jaki niósł dworek – powrót do korzeni, tradycji i wielkości dawnego państwa polsko-litewskiego. Styl ten powrócił triumfalnie wraz z powrotem niepodległości, sto lat później niestety stał się wulgarną, prostacką wersją samego siebie.
Klasyczne dwory budowane były z drewna – nieco później zaś ściany murowano oraz bielono – na planie prostokąta. Jego najbardziej charakterystycznym elementem był ganek wsparty na kolumnach bądź też słupach oraz z dobudowanymi po bokach alkierzami. Największe zmiany na przestrzeni wieków przechodził dach – początkowo czterospadowy w XVII wieku zamienił się w dach mansardowy czy też najbardziej kojarzony z dworkami – łamany dach polski pokryty gontem lub czerwoną dachówką.
Dziś forma dworków została mocno uproszczona. Prosty dwuspadowy dach zastąpił eleganckie połacie, zaś lukarny na użytkowym poddaszu zmieniły wygląd fasady. Współczesne domy w stylu dworskim mają także mniej pokaźne ganki, choć bardzo często zdobione kolumnami. Inwestorzy, którym zależy na oryginalności pozostawiają ciekawe tradycyjne elementy architektoniczne, takie jak ryzalit – wysunięta część elewacji, czy też gzymsy, szprosy u okien lub brak okapu wysuniętego poza bryłę.
To co wielu projektantów próbuje ocalić w domach odwołujących się do szlacheckiej tradycji, to wspaniałe pokrycie. Dachy kryje się bowiem przede wszystkim dachówką lub jeszcze piękniejszym gontem. Ceglane dachówki w rustykalnym stylu, choć nowoczesne, najczęściej wybierane są w naturalnych tradycyjnych barwach – czerwieni lub buku. Choć oczywiście pozwolić można sobie na coś bardziej ekstrawaganckiego i stylowego, jak choćby dach w kolorze drewna sosnowego, którego zielona barwa świetnie sprawdza się w zestawieniu z wiejską przecież w swym charakterze bryłą.
Decydując się na dom w stylu szlacheckiego dworku warto jednak pamiętać o jednym – nie warto przesadzać. Być może dworek jest symbolem prestiżu oraz pieniędzy, może jednak łatwo stać się także manifestacją bezguścia i tandety.